Bodem, lucht en water vrijhouden van zeer zorgwekkende stoffen

En zo kunnen zeer zorgwekkende stoffen wel vaker in spullen zitten die je dagelijks gebruikt. Dat is bij een goed gebruik van die producten in principe ongevaarlijk. ‘In de afvalfase kunnen deze ZZS vaak vrijkomen richting water of lucht. Of ze kunnen terecht komen in gerecyclede producten waar je ze liever niet in hebt. Daarom is afvalscheiding zo belangrijk. Dan kan ZZS-houdend afval beter worden gesorteerd. En zo kunnen we voorkomen dat dit afval op een verkeerde manier wordt verwerkt.’

Het is een misvatting dat alleen de grote industrie te maken heeft met zeer zorgwekkende stoffen. Carla Bok is projectleider ZZS en probeert mensen hiervoor de ogen te openen. Ze geeft een voorbeeld. ‘Denk aan een bedrijf dat lichtmasten levert, waarvan de verf na een paar jaar afbladdert. Op dat moment kunnen er ZZS in de bodem komen en dat is schadelijk. We staan samen aan de lat om dat te voorkomen.’

Niet elke gevaarlijke stof is een zeer zorgwekkende stof. Een ZZS is een klasse apart. Het zijn stoffen die gevaarlijk zijn voor mens en milieu omdat ze bijvoorbeeld de voortplanting belemmeren, kankerverwekkend zijn of zich in de voedselketen ophopen. Daarvan heeft de rijksoverheid er ruim 2.000 opgenomen op een lijst. Op deze lijst komen ook PFAS voor. En dus ook lood. Al die stoffen wil de overheid zo veel mogelijk uit de leefomgeving weren.

Bedrijven zijn verplicht hun lozingen en uitstoot van ZZS te vermijden. ‘Dat vraagt dus om kennis bij de bedrijven,’ zegt Carla. ‘Want pas als je weet welke schadelijke uitstoot van ZZS er is naar bodem, lucht of water, kun je nadenken over alternatieven.’ Jessica Walop is vergunningverlener milieu en tevens projectsecretaris ZZS. Zij snapt dat mensen zich soms in eigen huis of tuin ook niet bewust zijn van ZZS. ‘Denk bijvoorbeeld aan een geschilderde schutting. Misschien komt zo’n schuttingdeel 10 jaar later bij het grofvuil terecht. Dan is dat afval besmet vanwege de verf. Daar ligt dus ook een verantwoordelijkheid bij de verfproducent. Is het echt nodig om ZZS in die verf te stoppen? Kun je ook met andere bestanddelen werken, zodat het verderop in de keten geen probleem wordt? Dat alles om te voorkomen dat gevaarlijke stoffen zich ophopen in de natuur.’

‘Bedrijven proberen we te laten zien hoe risicovol deze stoffen zijn voor mens en natuur. Met ons kernteam ZZS zijn we aan de slag om het bewustzijn ook bij toezichthouders te vergroten, zodat zij op een goede manier het gesprek kunnen aangaan tijdens een bedrijvencontrole.’