Het RIVM heeft het onderzoek naar PFAS in groenten en fruit uit moestuinen in de gemeenten Dordrecht, Sliedrecht, Papendrecht en Molenlanden afgerond. De meeste inwoners in die gemeenten kunnen groenten en fruit uit eigen tuin eten. Een aantal moestuineigenaren moeten hierbij wel afwisselen met groenten en fruit uit de winkel. Bij enkele moestuinen uit Sliedrecht adviseert het RIVM om helemaal geen groenten of fruit uit de tuin te eten, tenzij de gewassen in bakken met nieuwe grond uit de winkel zijn geteeld.
De vier gemeenten gaven opdracht voor het onderzoek, dat in de zomer van 2021 startte. Het doel: duidelijkheid geven aan inwoners over eten van groenten en fruit uit de moestuin. In totaal werden 1.500 monsters genomen van 26 soorten fruit en groenten. Deze werden onderzocht op de hoeveelheid PFOA en GenX en 16 andere PFAS-stoffen. Op basis hiervan adviseert het RIVM over het eten van groenten en fruit uit eigen (moes)tuin.
Op de kaart staan de gebieden waar onderzoek is gedaan. Met de kleuren rood, oranje en groen staat aangegeven welk advies geldt voor de moestuineigenaren. Dit zijn gekleurde vakken voor de onderzochte moestuinen en stippellijnen, waarbinnen het advies geldt voor alle inwoners die groenten en fruit uit de eigen tuin eten.
Teveel PFAS om nog te kunnen eten uit eigen tuin
Bij enkele moestuinen in gemeente Sliedrecht bevatten de tuinen veel PFAS. Het RIVM adviseert deze mensen om helemaal geen groenten en fruit uit de tuin en de kas te eten. Het telen van groenten en fruit in bakken met nieuwe grond uit de winkel kan wel. Dit advies gaf het RIVM ook in 2021. Op de kaart zijn dit de tuinen binnen de rode stippellijn.
Meer PFAS, in groenten en fruit: maar eten uit eigen tuin blijft mogelijk, wissel af met groenten en fruit uit de winkel
Een aantal moestuinen in de vier gemeenten bevatten meer PFAS. De concentratie PFAS in groenten en fruit in deze tuinen blijven wel onder de gezondheidskundige grenswaarde, dat is de norm van het RIVM. Maar omdat we ook op andere manieren PFAS binnenkrijgen, is het advies om alsnog het eten uit eigen tuin af te wisselen met het eten van groenten en fruit uit de winkel. Dit advies is strenger dan het advies na het vorige moestuinonderzoek in 2018. Toen was het bericht dat er onbeperkt uit moestuinen, die verder lagen dan 1 kilometer van de fabriek van Chemours, gegeten kon worden. Op de kaart zijn dit de tuinen binnen de oranje stippellijn en buiten de rode stippellijn.
Weinig PFAS in groenten en fruit: geen beperkingen
De meeste moestuineneigenaren kunnen groenten en fruit blijven eten, zoals ze gewend zijn. Deze tuinen bevatten weinig PFAS. Dit zijn de tuinen in het groene gebied (buiten de rode – en oranje stippellijn). De PFAS-gehalten zijn daar laag.
De gemeenten hebben contact over het onderzoek met de moestuineigenaren die hieraan meewerkten. Daarnaast delen we bovenstaande adviezen breed in de regio, zodat inwoners de adviezen kennen en actie kunnen ondernemen wanneer nodig.
“Dit is een vervelende boodschap voor sommige moestuineigenaren, in het bijzonder voor de moestuineneigenaren dichtbij de fabriek. Zonder dat zij hier iets aan kunnen doen, worden ze geconfronteerd met het advies om niet meer uit hun eigen moestuin te eten of om niet teveel en te vaak uit de tuin te eten. Het werken in een moestuin is een gezonde bezigheid die moestuineigenaren juist veel plezier brengt. Gelukkig kan een groot gedeelte van de moestuineigenaren wel uit de tuin blijven eten, zoals ze gewend zijn.
Wij vinden dat inwoners niet ongevraagd geconfronteerd mogen worden met de gevolgen van de uitstoot van deze PFAS. Die uitstoot moet wat ons betreft stoppen. Daar zetten de vier gemeenten, de GGD, OZHZ en de provincie Zuid-Holland zich gezamenlijk voor in. Deze stoffen horen niet thuis in het milieu, niet in ons water, niet in ons voedsel. De gemeenten hebben de bedrijven dan ook aansprakelijk gesteld voor de gevolgen van hun uitstoot.”
Wij vinden dat inwoners niet ongevraagd geconfronteerd mogen worden met de gevolgen van de uitstoot van deze PFAS. Die uitstoot moet wat ons betreft stoppen. (...) Deze stoffen horen niet thuis in het milieu, niet in ons water, niet in ons voedsel.
Samenwerkende wethouders Dordrecht, Sliedrecht, Papendrecht en Molenlanden
Ingenieursbureau Arcadis heeft in de moestuinen uit het onderzoek ook monsters genomen van grond en water uit de sloot, regentonnen en grondwater. Deze zijn ook geanalyseerd op PFAS. Als dit onderzoek is afgerond, kan er een advies gegeven worden over het gebruik van de moestuin. We verwachten dit onderzoek ongeveer in oktober.
Wij leggen graag meer uit over de adviezen en het onderzoek. Op de pagina OZHZ.nl/pfasinmijntuin vindt u alle informatie over het onderzoek en de resultaten terug. Alle informatie over PFAS en Chemours vindt u op dordrecht.nl/chemours. Heeft u vragen over uw gezondheid en PFAS? Daarvoor kunt u terecht bij ggdzhz.nl.
Bekijk ook het overzicht met veelgestelde vragen en antwoorden
Borstvoeding, zwangerschap en PFAS zijn op dit moment ook onderwerp van gesprek. De conclusies en adviezen uit dit moestuinonderzoek zijn gebaseerd op veilige grenswaarden, de zogeheten gezondheidskundige grenswaarden. Die grenzen zijn zo streng dat ze voor iedereen bescherming bieden, ook voor zwangeren, baby’s en mensen met een zwakke gezondheid. Voor zwangere vrouwen die wonen in het onderzochte gebied geldt hetzelfde advies als voor alle inwoners. Meer informatie over PFAS en borstvoeding staat op de website van het RIVM.
