De grenzen van ons water- en bodemsysteem

Nederland staat de komende jaren voor een aantal grote ruimtelijke opgaven. De uitdaging om voor al deze opgaven ruimte te vinden en tegelijkertijd de onderliggende water- en bodemsystemen niet te overvragen, is aanwezig. De grenzen van het water- en bodemsysteem worden steeds merkbaarder en deels al overschreden. Een voorbeeld hiervan is het aanpasbaar vermogen van het water- en bodemsysteem voor de verstedelijking van een gebied en daarbij de maatregelen die getroffen worden, zoals drainage. Tegenwoordig is het water- en bodemsysteem zodanig geoptimaliseerd dat er weinig flexibiliteit overblijft. Dit is niet alleen fysiek merkbaar, maar ook maatschappelijk. Nederlanders komen te staan voor hogere gemeentelijke onderhoudskosten door grondverzakking of door wateroverlast, zoals een aantal jaar geleden in Limburg.

Hoe gaan we daarmee om?

Het is noodzakelijk om Nederland robuust in te richten. Het ruimtelijk afwegingskader klimaatadaptieve gebouwde omgeving is een instrument die bijdraagt aan dit doel. Het is een eerste landelijke uitwerking van het principe dat water en bodem sturend moeten zijn bij nieuwe ontwikkelingen. Het geeft meer duidelijkheid over waar er gebouwd kan worden door per locatie de risico’s te tonen op het gebied van waterveiligheid, wateroverlast, bodemdaling en drinkwater. Zo kan het ruimtelijk afwegingskader gemeenten, waterschappen en provincies helpen bij locatiekeuzes voor nieuwe ontwikkelingen en bijdragen aan het robuust inrichten van Nederland.

Het ruimtelijk afwegingskader sluit aan op de keuzes die gemaakt zijn in de Kamerbrief Water en Bodem Sturend van november 2022. Daarin liet het kabinet weten dat het water en bodem sturend wil laten zijn bij beslissingen over de inrichting van ons land. We lopen namelijk steeds vaker tegen de grenzen van het water- en bodemsysteem aan. Door klimaatverandering neemt deze druk verder toe.

Wat is de situatie in uw regio?

In deze sturingskaart zijn de bovengenoemde thema’s gecombineerd en laten, onder andere voor onze werkregio, zien waar wel (eventueel met inspanningen) en niet gebouwd mag worden. Het ruimtelijk afwegingskader wordt toegepast op projecten en gebiedsontwikkelingen waar op 1-1-2025 nog geen bestemmingsplan is of waar een bestemmingsplan voor wordt vastgesteld, zoals staat in de Kamerbrief Water en Bodem sturend.

Wat kan u doen?

Water en bodem sturend vraagt om een verandering in ons denken en doen. Het begint ermee dat we onze eigen leefomgeving weer leren kennen en waarderen. Waarom ziet het er hier uit zoals het eruit ziet? Waarom is het hier zo vaak nat, of juist droog? En waarom komen bepaalde soorten hier eigenlijk wel of niet voor? Ga bijvoorbeeld zelf aan de slag met de maatregelen die u kunt nemen op uw eigen terrein, tuin of op/ rondom uw woning of bedrijfspand.